Aidiyetler Krizi Zamanımızın görünen krizlerini herkes biliyor, görünmeyen krizi ise eski aidiyetlerin kaybolması. İnsanların elli yıl önce hayatının merkezinde olan, ulus gibi, hayatı boyunca çalıştığı yer gibi, devlet gibi değerlerin yerine başka değerler geliyor. Eski kurumları sarsan değerler. Snowden vak’asıyla ilgili bir blog yazısında artık devletin bağlılık kültürü üretemediğini okumuştum. Propaganda makineleri insanların eskisi kadar devlete ve onun hikayelerine bağlı olduğunu söylüyor ama eriyen sınırlar sayesinde insanlar birbirlerinin hikayelerini öğrenebiliyor. Internet, önceden sadece ufak bir azınlığın elinde bulunan diğer kültürlerden insanları tanıma imkanını hepimize bahşetti ve düşmanın anlatıldığı kadar kötü olmadığını gördük.

Akıldan mezuniyet Akıldan mezuniyet, aklı kullanmayı bilmek ancak onu tek merci haline getirmemek demek. Aklın nasıl çalıştığını, hızlıca sonucu görebileceğini, yavaşça hesap yapabileceğini, her ikisinde de sınırlı olduğunu. Akıldan mezun olmadan, onu küçümseyen. ondan başka merci tanımayan, onu tek geçer akçe kabul eden, onu kullanmayı beceremeyen çok insan var. Düşünmeyi bilmeden gönlünü işe katınca, genelde kendi heveslerinden, hayallerinden, egosundan başka bir netice alamayan. Akıldan başkasını bilmediği için mutsuz olanla, aklını hiç kullanmadığı için mutsuz olan kardeş.

Anlamsızlık Anlamı İnsanların hakim kültürden kaçmak için buldukları yollardan biri geçmişe yolculuk etmek. Herhalde her kültürde böyle, günün sadece bozulmuşluk ve ahlaksızlık getirdiğini gözleyince nereye gitsin adam? Çoğunluğumuzun hayatın kendisini görünce kaçacak bir yerlere ihtiyacı oluyor. İnsanın kendinde gördüğü potansiyel ile, etrafının sundukları arasında uçurum varsa, bu uçuruma edebiyat da, tarih de, bilim de sığabilir. Kültür o uçurumda gelişiyor. O uçurumu nasıl doldurduğu, yani kendisiyle çevresi arasına nasıl köprüler veya duvarlar yaptığı, ağaçlar diktiği, kişinin nasılını belirliyor.

Mercek İnsan davranışlarını nasıl yorumlarsınız? Ağzından beni ben olduğum için sevsinler sözü dökülenler de dahil olmak üzere kimse insan davranışını çevresinden, mevkiinden, bulunduğu durumdan ayrı yorumlamaz. Kılık kıyafetinden, konuşma ve imlasına, fiziki duruşundan ismine her tür ilgi ve ilinti bir insanı yorumlamaya dahildir. Bunu kabul etmek zor olsa da insanın yetersiz zihni, acele sonuç arayan, acele hüküm verme peşinde koşan aklı bir insanı ve onun davranışlarını nereye konumlandıracağına da acele karar vermek zorundadır.

Beklenti Mutsuzluğun tek bir sebebi varsa budur: Beklenti. İnsan başkalarından, hayattan, okulundan, ailesinden, gününden beklediği gerçekleşmediğinde mutsuz oluyor. Aynı şartların farklı insanlarda farklı duygulara yol açması da beklentilerin farklı olmasından. Hayattan beklentilerim var. Ne mesela? Şöyle olsa, böyle olsa. Bunların olup olmayacağı garanti değil ama bu beklentinin seni mutsuz edeceği garanti. Gerçekleştiğinde yeni beklentilere yelken açıp mutsuzluğa devam edeceğin de garanti. Beklenti istekle aynı değil, umutla aynı değil. Hayatta daha iyi olmak, farklı şekillerde yaşamayı istemek normal olabilir fakat bunları gerekli görmeye başlayınca, mutsuzluk kaçınılmaz olur.

Alim Bildiğini göstermek zorunda kaldığın bir dünyada, alimin vazifesi, yediği yemeklerin fotoğrafını çekip aleme ifşa edenden farklı değil. Öğleyin şunu bunu yedim ile zamanında şunu bunu okudum farklı saiklere dayanmıyor. Alim derken, eğer bilgisini satmayı öğrenmiş kimseden bahsediyorsak, açlığını abur cuburla bastırandan da gurme diye bahsedebiliriz. Yemenin keyfi, bilmenin keyfi, insanın bir dünyada yaşadığını, varolduğunu, varlığının yediğinden, bildiğinden farklı olduğunu unutturacak mertebede değilse, o insan ne yemeyi, ne bilmeyi biliyordur. Dedikodu kabilinden put oymacılığı.

Hakikatin Bedeli Hakikati arayan çok. Hakikatin hakikati aramak veya belli bir düşünce olduğunu söyleyenden tutup, hakikatsizlik olduğunu iddia edene kadar, dünya tarihin bütün akıllıları bu listeye dahil. Akıllı olduğumu iddia edemem ama kendi cirmimce ben de. Bu hakikat arayıcılarından bazısıyla zaman zaman sayfalar yoluyla veya ruberu konuşurken, kendime de sorduğum şu soru aklıma geliyor: Hakikat için ne bedel ödeyebilirsin? Çoğunun hakikat arayışının, bulunduğu (iyi veya kötü) durumu daha eğlenceli kılmak dışında bir amacı olmadığını o zaman anlıyorum.

Bireyin Ölümsüzlüğü Bireyi ancak ölüm varsa tanımlamak mümkün, ölümün olmadığı yerde birey de yok. İnsanlar doğsaydı ama ölmeseydi, birey üzerinden gelişmiş olan bütün bu fikirler yaşayamazdı. Bir karınca kolonisi gibi yaşardık, herkes herkes için, kimse kimse için değil. Eğer söyledikleri gibi bir gün biyolojik veya teknik olarak ölümü yenmek mümkün olacaksa, bireyin yokoluşuna da şahit olacağız demektir. İnsanlar tek bir aklın vecheleri haline dönüşecek ve sonunda varlıklarını öyle yitirecek demektir. Bunun nasıl bir sonsuzluk olduğunu görmek zor.

Tecavüz Ne Demek? Julian Assange’ın Ekvador elçiliğine sığınmasını takip ediyor musunuz? Memleketimizin içinde bulunduğu harb-i umumi ortamında kaçırdınız mı? Kendisine yönelik ithamlar örtülü WikiLeaks davası olarak görülüyor bazılarınca, bazıları da tecavüz tecavüzdür demekte. Bu olayın bir süre önceki Roman Polanski ve Dominique Strauss-Kahn olaylarına benzer tarafları var, sanırım Ebedi Şef’in tabirine benzer şekilde erkek milletinin her şey, cesur gazeteci, büyük yönetmen, Dünya Bankası başkanı olabileceğini ama uçkuruna hakim olamayacağını anlatıyor bunlar.